“ เส้นไหมและผ้าไหมควบ บ้านดงบัง จากเส้นไหมพื้นบ้าน สู่มาตรฐานระดับประเทศ ”
1 min read
เส้นไหมและผ้าไหมควบทอมือจากบ้านดงบัง อำเภอคอนสาร จังหวัดชัยภูมิ เป็นภูมิปัญญาเดิมที่สืบทอดกันมาจากรุ่นสู่รุ่น โดยทำเส้นไหมขายและทอผ้าเพื่อใช้เป็นเครื่องนุ่งห่มเท่านั้น จุดเด่นของผ้าทอไหมควบจากบ้านดงบังคือ การทอโดยควบเส้นไหมสองเส้น
ให้เป็นเส้นเดียว และทออย่างนี้ตลอดทั้งผืน ทำให้ได้ผ้าไหมที่มีความคงทนเป็นพิเศษ ยิ่งผ่านการใช้งานจะยิ่งสวยงาม ผ้าจะนุ่มและพลิ้วสวยขึ้นตามกาลเวลา และด้วยจุดเด่นนี้เองทำให้ลูกหลานชาวบ้านดงบังได้รวมตัวกันเป็นกลุ่มเกษตรกรปลูกหม่อนเลี้ยงไหมดงบังเพื่อนำภูมิปัญญาการทำเส้นไหมและทอผ้าไหมควบ มาพัฒนาขั้นตอนการผลิตเพื่อให้ได้เป็นสินค้าคุณภาพและมีมาตรฐานเพื่อเลี้ยงชีพและสืบสานอาชีพของบรรพบุรุษสู่ลูกหลาน
นางหนูเพชร สายบัว ประธานกรรมการกลุ่มเกษตรกรปลูกหม่อนเลี้ยงไหมดงบัง เปิดเผยว่า ก่อนจัดตั้งกลุ่มชาวบ้านยังทำการเกษตรเพียงอย่างเดียว ทำให้มีรายได้ทางเดียว เมื่อผลผลิตทางการเกษตรไม่ดีก็ทำให้เกิดความฝืดเคือง หรือบางบ้านก็มีการทำเส้นไหมขายบ้างแต่เส้นไหมก็ไม่ได้คุณภาพ ทำให้ขายได้ในราคาที่ไม่ดีนัก แต่หลังจากจัดตั้งกลุ่มเกษตรกรปลูกหม่อนเลี้ยงไหมดงบังขึ้นในปี 2556 ก็ทำให้ได้องค์ความรู้ด้านขั้นตอนการผลิต และการบริหารจัดการเพิ่มเติม จากการช่วยเหลือและสนับสนุนจากหน่วยงานภาครัฐหลายๆแห่ง เช่น สำนักงานสหกรณ์จังหวัดชัยภูมิที่ให้เงินทุนตั้งต้นและให้ความรู้ด้านการบริหารจัดการทรัพยากรและบุคลากรรวมถึงการตลาดอีกด้วย
นางหนูเพชร สายบัว ประธานกรรมการกลุ่มเกษตรกรปลูกหม่อนเลี้ยงไหมดงบัง กล่าวต่อว่า ปัจจุบันถือว่าผลิตภัณฑ์และบุคลากรของกลุ่มพัฒนาขึ้นมากจากเคยผลิตเส้นไหมที่ไม่ได้มาตรฐานปัจจุบันก็สามารถผลิตเส้นไหมที่มีคุณภาพระดับประเทศได้ด้วยการควบคุมคุณภาพทุกขั้นตอนการผลิตตั้งแต่ปลูกใบหม่อนและเลี้ยงไหมเอง และในขั้นตอนนี้ก็ทำให้ได้สินค้าคุณภาพที่ช่วยสร้างรายได้อีก1อย่าง นั่นก็คือดักแด้ ทำให้ปัจจุบันบ้านดงบัง ถือเป็นแหล่งวัตถุดิบชั้นดีของผ้าไหมทอมือ ดักแด้ และเส้นไหมคุณภาพ
ที่มีเส้นเสมอ สีเสมอ และไหมรวมตัวกันเหนียวแน่นดี เมื่อเส้นไหมของเราได้มาตรฐาน ก็ทำให้มีมูลค่าเพิ่มมากขึ้นด้วย ตอนนี้งานขายเส้นไหมจึงเป็นงานหลักของเรา รองมาก็คือขายไหมทอมือ และตัวดักแด้ที่ได้จากการสาวไหม อาชีพทำไร่ทำนาก็เป็นรองลงมา ปีไหนที่ผลผลิตทางการเกษตรไม่ดีเราก็ยังมีรายได้จุนเจือครอบครัวได้
นายปรีชา ลาภารัตน์ ผู้อำนวยการกลุ่มส่งเสริมและพัฒนาธุรกิจสหกรณ์ เปิดเผยว่า เราได้สนับสนุนในเรื่องของเงินทุนและการประสานงานให้กับหน่วยงานต่างๆที่เกี่ยวข้อง และให้ความรู้เรื่องการบริหารจัดการให้สมาชิกมีส่วนร่วมในการทำงาน ร่วมคิด ร่วมตัดสินใจ ร่วมทำ และร่วมรับผลประโยชน์ และผลักดันให้สมาชิกมีอาชีพและรายได้ที่มั่นคง รวมถึงการสร้างทายาทเพื่อสืบสานอาชีพปลูกหม่อนเลี้ยงให้ยั่งยืนคู่ชุมชนต่อไปด้วย
นางหนูเพชร สายบัว ประธานกรรมการกลุ่มเกษตรกรปลูกหม่อนเลี้ยงไหมดงบัง กล่าวว่า เราอยากให้เยาวชนของเราสืบสานอาชีพนี้เหมือนกับที่เราสืบสานมาจากพ่อแม่ปู่ย่าตายาย ซึ่งปัจจุบันเด็กๆก็จะช่วยพ่อแม่ทำงานอยู่แล้ว เราจึงได้ส่งเสริมให้เด็กๆที่มีความสามารถในการสาวไหมได้ประกวดการสาวไหม ก็ได้รางวัลมาอย่างสม่ำเสมอ
นอกจากรางวัลสาวไหมของทายาท กลุ่มเกษตรกรปลูกหม่อนเลี้ยงไหมดงบังก็ยังมีรางวัลระดับประเทศการันตีความสำเร็จอีกมากมาย อาทิเช่น ปี 2560 รางวัลโล่พระราชทานสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯสยามบรมราชกุมารี ในการแข่งขันสาวไหมระดับประเทศ ประเภทไหมลืบสาวมือ รุ่นบุคคลทั่วไป ปี2562 รางวัลชนะเลิศ การประกวดผลการขับเคลื่อนปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ระดับประเทศ ปี2564 รางวัลกลุ่มเกษตรกรดีเด่นแห่งชาติ ประเภททำสวน และล่าสุด ปี2565 รางวัลเลิศรัฐ รางวัลการบริหารราชการแบบมีส่วนร่วม ระดับดี ประเภทร่วมใจแก้จน
นางหนูเพชร สายบัว ประธานกรรมการกลุ่มเกษตรกรปลูกหม่อนเลี้ยงไหมดงบัง กล่าวเพิ่มเติมว่า นอกจากรางวัลต่างๆที่ได้รับ เราก็ภาคภูมิใจในเส้นไหมและผ้าไหมของเราที่ได้มาตรฐาน ได้รับตรารับรองคุณภาพผ้าไหมไทย ตรานกยูงสีเงิน คือผ้าถุงลายมัดหมี่ย้อมสีธรรมชาติและผ้าคลุมไหล่ลายโบว์งามย้อมสีธรรมชาติ และตลอดเกือบ 10 ปีที่ผ่านมา ไม่เคยโดนลูกค้าตีกลับสินค้าและยังได้รับความไว้วางใจจากลูกค้าประจำมาเสมอและยอดจำหน่ายก็ยังคงมีต่อเนื่อง แม้ในยุคโควิด เห็นได้ชัดว่าหลังจากที่เรารวมกลุ่มกัน ทำให้คุณภาพชีวิตดีขึ้น ปัจจุบันมีสวัสดิการกลุ่มเรื่องค่ารักษาพยาบาลให้กับสมาชิก และทุนสาธารณะประโยชน์ เพื่อช่วยเหลือสังคมและชุมชนอีกด้วย
นายวีรชาติ ประสิทธิแสง ผู้อำนวยการส่งเสริมสหกรณ์ 3 เปิดเผยว่า สำนักงานสหกรณ์จังหวัดชัยภูมิมีความตั้งใจที่จะยกระดับคุณภาพชีวิตให้กลุ่มเกษตรกร ด้วยการให้การสนับสนุนทุกช่องทาง มุ่งหวังให้กลุ่มมีรายได้ที่มั่นคง เพื่อให้เศรษฐกิจครัวเรือนขับเคลื่อนเศรษฐกิจชุมชนตามนโยบายของรัฐบาลและกรมส่งเสริมสหกรณ์ ในอนาคตก็วางแผนจะสนับสนุนการพัฒนาในเรื่องบรรจุภัณฑ์ รวมถึงการเชื่อมโยงเครือข่าย และพัฒนาการตลาดออนไลน์ ตามนโยบายของกรมส่งเสริมสหกรณ์
นางหนูเพชร สายบัว ประธานกรรมการกลุ่มเกษตรกรปลูกหม่อนเลี้ยงไหมดงบัง กล่าวทิ้งท้ายว่า ปัจจุบันเส้นไหมและผ้าไหมควบทอมือ ถือว่าประสบความสำเร็จและมีกลุ่มลูกค้าประจำอยู่แล้ว ในอนาคตจึงอยากพัฒนาผลิตภัณฑ์ตัวใหม่ให้สำเร็จ คือ คุกกี้ชาใบหม่อนและชาใบหม่อน เจาะกลุ่มสินค้าเพื่อสุขภาพ จึงฝากติดตามผลิตภัณฑ์จากทางเพจเฟสบุ๊ค กลุ่มเกษตรกรปลูกหม่อนเลี้ยงไหมดงบัง
จากเส้นไหมและผ้าไหมพื้นบ้านถูกพัฒนาให้มีมาตรฐานระดับประเทศด้วยความตั้งใจของกลุ่มและการสนับสนุนจากภาครัฐและกรมส่งเสริมสหกรณ์ ทำให้วันนี้กลุ่มเกษตรกรปลูกหม่อนเลี้ยงไหมดงบังได้อนุรักษ์ควบคู่การพัฒนาและสานต่อให้คนรุ่นใหม่ได้สืบทอดภูมิปัญญาจากบรรพบุรุษไม่ให้เลือนหายไป
